Trafik Adabı = YolunOrtasında Vicdan Var

Trafik Adabı = Yolun Ortasında Vicdan Var

🎬 Giriş – Bir Çocuk, Bir Fren, Bir Vicdan

Soğuk bir sabah.
Elinden tuttuğu küçük çocuğuyla karşıya geçmeye çalışan bir kadın.
Yaya geçidinde. Işık yeşil.
Ama yaklaşan araç, hız kesmeden geliyor.
Kadın tereddüt ediyor.
Çocuk kadının eline daha sıkı sarılıyor.
Sürücü, kornaya abanıyor. Frene değil.

O an ne oldu biliyor musun?
Yaya geçidinde bir kural ihlal edilmedi sadece.
Bir insan küçüldü. Bir çocuk korktu.
Ve bir başka insan, direksiyon başında, o korkuyu hiç duymadı.

Şimdi bu satırları okuyan sen —
O kadının yerinde olsan ne hissederdin?
Ya da o çocuğun?
Peki, o direksiyon başındaki kişi sen olsaydın?
Bu sorular seni rahatsız etmeli.
Çünkü vicdan, rahatsız olmadan uyanmaz.

Bu ders, “yol hakkı” değil; “insan hakkı” üzerine.
Kuralların yeterli olmadığını; bazen “yavaşlamak” “beklemek” “göz göze gelmek” en insani refleks olduğunu hatırlatmak için yazıldı.

🎯 Dersin Amacı

Bu ders, trafik kurallarını değil; trafik vicdanını öğretmek için vardır.

Amaç; öğrencinin ya da yıllardır araç kullanan bir sürücünün, yaptığı davranışların insani etkisini fark etmesi,
kendine şu soruyu sormasıdır:

“Ben yolda sadece bir araç mı kullanıyorum, yoksa bir insanın hayatına mı dokunuyorum?”

Bu ders;

• Empati kurdurmak için,
• İçte büyüyen öfkeyi fark ettirmek için,
• Ego ile vicdanın çarpıştığı yerde aynayı tutmak için yazılmıştır.

Bir kişi, bu dersi okuduktan sonra:

• Korna yerine nefes almayı,
• Sinyal vermeden önce göz göze gelmeyi,
• Hakkı olsa bile yavaşlamayı öğrenirse;

o zaman biz bir ders değil, bir davranış devrimi başlatmış oluruz.

🔍 1. Saygının Kaybı, Alışkanlığın Sessizliği

Trafikte saygı artık kural değil, istisna.
Kimse “niye böyle yapıyorsun?” diye sormuyor çünkü herkes alıştı.
Kırmızıda geçen sadece acele etmiyor, utanmadan geçiyor.
Kornayla korkutan biri sonra arkada çocuğun ağladığını duymuyor.
Ve en tehlikelisi ne biliyor musun?

❝Kimse, yaptığı kabalığı artık yadırgamıyor. ❞

Bu sessiz kabulleniş, bir toplumun vicdanını kaybettiği andır.

📌 Gerçek Örnek:
İstanbul’da bir yaya geçidinde, kucağında bebek taşıyan bir kadın karşıya geçmek istedi.
Minibüs hızla yaklaşıyordu. Kadın durdu.
Minibüs son anda frenledi.
Şoför camı açıp bağırdı:

“Geçsene yahu, ne duruyorsun?”

Oysa kadın durmayacak diye korkmuştu.
Geçiş hakkı onun olmasına rağmen, kendini hatalı hisseden yine o oldu.
Şoför, sanki korkuttuğunun farkında bile değildi.

“Yol vermek, son anda durmak değil; duracağını baştan belli ederek durmaktır.”

🔍 2. Yol Verme Değil, Değer Verme

Bir yaya geçidine yaklaşırken frene bastın mı?
Bastıysan, niye bastın?
Ceza yememek için mi? Yoksa o insanın canına gerçekten değer verdiğin için mi?

Saygı, yavaşlamaktır.
Değer, durmaktır.

Yol vermek, trafik kuralıdır.
Ama değer vermek, insanlık sınavıdır.

📌 Gündelik Senaryo:
Aracını durdurdun, yayaya yol verdin. Göz göze geldiniz.
Yaya sana başıyla teşekkür etti.
O an bir “insanlık alışverişi” yaşandı.
Hiçbir tabela, o bakış kadar eğitici değildir.

🔍 3. Egonun Gölgesinde Direksiyon

Sen kendini hiç “en doğru sürücü” gibi hissettin mi?
“Diğerleri yol bilmiyor, ben geçeyim.”
“Ben sollarım, ben sığarım, ben geç kalamam.”

Bu “ben ben ben” zinciri, senin kaza riskin değil,
başkasının hayat hakkını çiğnemendir.

📌 İçselleşmiş Ego Cümleleri:

• “Beni ilgilendirmez, geç kaldım.”
• “O da öğrenir bir gün.”
• “Bir boşluk buldum, girdim.”

Ve sonra dönüp bir başkası sana aynısını yapınca:

“Ne’apıyor bu ya?!”

İşte o anda fark etmen gereken şey şu:
Sen de aynısını yaptın.

🟡 Slogan:

“Kendini haklı görmen, başkasına saygısızlık hakkı vermez.”

🔍 4. Kendi Yaptığını Yadırgamamak – Trafikte İkiyüzlülük

Bir başkası kaynak yapınca:

“Nereye geçiyorsun terbiyesiz?!”

Ama sen yaptığında:

“Mecburdum ya, geç kalmıştım…”

Bir başkası sinyal vermeyince:

“Sinyal versene kardeşim!”
Ama sen sinyal vermeyi unutunca:
“Zaten boştu, kimse yoktu arkada…”

Trafikteki en yaygın hastalık budur:

Kendi yaptığı kabalığı başkasında yadırgamak.

Bu yüzden insanlar birbirine tahammül edemez.
Çünkü herkes kendine torpil geçer.

📌 Gerçek Gözlem:
Ankara’da bir sürücü camdan bağırıyor:

“Trafik kurallarını bilmiyor musun?”
Ama o cümleyi kurarken kemeri bağlı değil, sol şeritten telefonla konuşuyor.

Sorulması gereken soru şudur:

“Yaptığın şey sana yapılsaydı, sen ne yapardın?”

Bu soruyu kendine dürüstçe sorabilen her insan,
trafikte dönüşmeye başlamış insandır.

🔍 5. Trafik: Aslında Kim Olduğumuzu Gösteren Yer

Trafik aynası, sadece arkayı göstermez.
Vicdanı da gösterir.

Trafikte nasıl davrandığın,
hayatta nasıl biri olduğunun en çıplak halidir.
Çünkü orada:

• Rol yok
• Yüz maskesi yok
• Filtreli profil fotoğrafı yok

Sadece “sen” varsın.
Öfkenle, tahammülünle, kibirinle, ya da şefkatinle.

📌 Gerçek Hayat Hikâyesi:
Bir öğretmen, iş çıkışı trafikte ilerliyordu.
Önünde duran bir araca aniden kornaya bastı.
Sinirlenmişti. Neden ilerlemiyordu bu araç?

Derken sürücü kapıyı açtı.
Yaşlı bir kadın indi. Elinde baston vardı.
Yavaşça yürüdü, güçlükle…

Öğretmen göz göze geldi kadınla.
O an durdu.
Korna sesi, kendisine ait bir yargının sesiymiş meğer.

Ertesi gün derste “trafik adabı” konusuna geçti.
Ama “vicdanlı olun” demeden önce kendi içinden bir cümle geçti:

“Bazen tepki vermeden önce sadece bir saniye izlemek yeterdi.”

“Korna, çoğu zaman sabırsızlığın gözünü kapattığı tepkidir.”

🟡 Slogan:

“Trafik karakter testidir. Dar olan yol değil, bazen biziz.”

🔍 6. Yolun Ortasında Gerçek Bir Hikâye – Vicdanın Duyduğu Çığlık

İstanbul, Kadıköy. Hafta içi yoğun saatler.
Bir kadın, bebek arabasıyla birlikte karşıya geçmek istiyor.
Yanında küçük bir çocuğu daha var.
Yaya geçidindeler.
Ama karşıdan gelen minibüs yaklaşmaya devam ediyor.

Şoför, kadına çok yaklaştığında, birden frene basıyor.
Duruyor ama geç kalmış gibi, korkutucu bir şekilde.
Sonra camı açıp bağırıyor:

“Geç hadi, geç! Uğraştırma!”

Kadın, çocuğunu tutuyor, bebek arabasına sarılıyor ve bir adım geri çekiliyor.
Geçiş hakkı onun ama korku, önceliği susturuyor.

“Ben oradaydım. Gördüm.
Ve o an hiçbir şey yapamamak, bana insan olduğumu unutturdu.”

O an, o çocuk annesinin gözündeki korkuyu görüyor.
O korku, trafikte yitirdiğimiz insanlığın belgesi.

Bir başka araç duruyor.
Cam açılıyor.
“Abla, ben geçince sen geç, tamam mı?”
Kadın başını sallıyor.
Ama o anda bütün güven, kırılıyor.

Çünkü trafik sadece can güvenliği değil;
duygusal güvenin de test yeridir.

📌 Dersin Kalbine Kazınmalı:

• İnsanlar artık karşıya geçerken korkuyor.
• Anneler çocuklarını araçtan saklıyor.
• Sürücüler diğer araçlara değil, diğer insanlara tahammülsüz.

Bu sadece kural ihlali değil.
Bu, toplumsal empati çöküşü.

Ve o çöküşün ortasında sadece çocuklar değil,
vicdan da eziliyor.

🟡 Slogan:

“Yolun ortasında bir kadın varsa, dur.
Çünkü belki senin annen, eşin, kızın bir gün o kadın olacak.”

✅ Özet – Bir Dersin Ardında Kalanlar

Bu ders, bir trafik levhasını ezberletmedi.
Bir insanı düşündürdü.
Bir davranışı sorgulattı.
Ve belki bir alışkanlığı kırdı.

Trafik kuralları çizgilerle değil, vicdanla tamamlanır.
Çünkü her sinyal, her fren, her bakış:
Bir insana değer verip vermediğini gösterir.

Dersin sonunda sorulması gereken tek şey var:

“Ben yolda geçerken, başkalarının hayatından neler götürüyorum?”

Bu soruya samimiyetle cevap verildiğinde,
trafik sadece akmaz; anlam kazanır.

❓ Alıştırma Soruları – Vicdanla Yanıtla

1. Trafikte en son kime yol verdin? O kişiyi gerçekten fark ettin mi, yoksa sadece geçmesini mi bekledin?
2. Bugün seni sinirlendiren bir sürücüye ne söyledin? O kelimeleri biri sana söyleseydi, ne hissederdin?
3. Trafikte yaptığın ama “zaten herkes yapıyor” diyerek normalleştirdiğin bir saygısızlığı yaz. Onu savunmadan düşün.
4. Bir gün senin sevdiğin biri trafikte kötü bir davranışa uğrasa ne yaparsın? Peki, başkalarının sevdiklerine sen ne yapıyorsun?
5. Trafik senin için sadece direksiyon mu, yoksa kendinle yüzleşme alanı mı?