📘 Araç Kontrolü

🎯 Dersin Amacı

Sürücünün, araca binmeden ve motoru çalıştırmadan önce yapması gereken temel kontrolleri öğrenmesi.
Bu kontrollerin, sadece teknik değil, aynı zamanda davranışsal birer güvenlik alışkanlığı haline getirilmesi.

📚 Giriş

Bir araca binip motoru çalıştırmak ne kadar kolay gözükse de sürücü olmanın sorumluluğu bu kolaylığın arkasında başlar.
Araç size bir şey söylemeden, siz onunla konuşmayı öğrenmelisiniz.
Bu da ancak dikkatli bir kontrol alışkanlığıyla olur.

🔍 İçerik – Adım Adım Kontrol

1️⃣   Araca Yaklaşırken: Lastik Basınç Gözlemi

• Gözünüzle lastiklerin genel formuna bakın.
• Hava basınçları iyi mi? Biri diğerinden belirgin şekilde farklı mı?
• Lastik yanaklarında (kenarda) herhangi bir yırtık, şişme var mı? (Varsa acil eylem gerektirir)
• Lambalarda herhangi bir kırık var mı?

2️⃣   Motor Kaputu Altında Kontroller

Bu kontroller her araca binişte değil, düzenli periyotlarla yapılması gereken kritik adımlardır. Özellikle uzun yol öncesinde mutlaka uygulanmalıdır.

• Motor Yağı:
  • Yağ çubuğu çekilir, temizlenir, tekrar daldırılır.
  • Seviye minimum–maksimum çizgileri arasında olmalı.
  • Renk çok koyuysa bakım zamanı yaklaşmış olabilir.
• Motor Soğutma Suyu:
  • Genleşme kabından kontrol edilir.
  • Motor sıcakken kapak açılmaz!
  • Normal musluk suyu eklenmez; çünkü kireç ve mineraller radyatörde tortu ve tıkanma yapar, ayrıca özel üretilmiş soğutma sıvısının özelliğini bozar.
  • Özel üretilmiş soğutma sıvısı kullanılmalıdır:
    • Kaynama noktası yaklaşık 110 °C, donma noktası -30 °C’ye kadar iner.
    • Korozyonu önler, tortu bırakmaz.
  • Acil durumda kısa mesafe için az miktarda temiz su eklenebilir, ancak en kısa sürede uygun soğutma sıvısıyla değiştirilmelidir.
• Cam Silecek Suyu:
  • Mavi kapaklı hazneye eklenir.
  • Önemsiz gibi görünse de görüş güvenliği için hayati önemdedir.

👉 Kaputun altı sürücünün yabancısı değil, yol arkadaşının sağlığıdır.

🔎 Not

• Motor yağı eksikse ve sık sık eksiltiyorsa → mutlaka servise gösterilmelidir. Bu durum motor içinde arıza işareti olabilir.
• Motor soğutma suyu eksiliyorsa → vakit kaybetmeden servise gidilmelidir. Kaçak veya daha ciddi bir problem olabilir.
• Eğer bu sorun yolda başınıza gelirse → hararet göstergesini sürekli takip edin, sıcaklık yükselirse aracı hemen güvenli bir yere çekip motoru durdurun.

3️⃣   Araca Bindikten Sonra: Kontak Açıldığında Gösterge Lambaları

• Kontağı açtığınızda yağ basıncı, motor suyu sıcaklığı, akü, ABS, hava yastığı vb. uyarı lambaları yanmalıdır.
• Bu lambaların birkaç saniye sonra sönmesi gerekir.
• Eğer sönmüyorlarsa, araç size “bir şeyler yolunda değil” demeye çalışıyordur.

💡 Çözüm: Motoru stop edip baktırmak en doğrusudur.

4️⃣   Sıvı Kontrolleri Ne Zaman Gerekir?

• Her araca bindiğinizde kaputu açıp yağ ve suya bakmak gerekmez.
• Ortalama her 3.000 km’de bir sıvı kontrolü önerilir.
• Aracın kilometresi 100.000’in üzerindeyse daha sık kontrol yapılmalıdır.
• Ayda bir lastik basıncı ölçülmelidir.
• Benzinlikte durduğunuzda sıvılar kolayca kontrol edilebilir.

5️⃣   Lastik Patladığında Ne Yapmalı?

• Stepne, kriko ve bijon anahtarı kullanarak lastik değişimi yapılabilir.
• Alternatif olarak lastik tamir köpüğü de kullanılabilir. Özellikle şehir içi kullanımda pratik bir çözümdür.
• Öğrenciye uygulamalı olarak hem stepne ile değişim hem de köpük kullanımı gösterilmelidir.

✅ Özet

• Lastik basıncını gözle kontrol et.
• Kaputu açıp motor yağı, soğutma suyu ve cam suyunu gözden geçir.
• Kontak açıldığında uyarı lambalarının yanıp söndüğünü kontrol et.
• Sıvı kontrolünü her binişte değil, belli periyotlarla yap.
• Patlak lastik için stepne veya köpük çözümünü bil.

❓ Alıştırma Soruları

• Lastik kontrolü ne zaman ve nasıl yapılmalıdır?
• Motor soğutma suyuna neden normal musluk suyu konmaz?
• Hangi lambaların yanık kalması arızaya işarettir?
• Sıvı kontrolü her binişte yapılmalı mıdır?
• Patlak lastik sonrası hangi iki çözüm uygulanabilir?